Een klein gebaar kan het verschil maken.

Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport

 
  • Pluralistic Ignorance?
  • Self-efficacy?

Pluralistic ignorance is een fenomeen waarbij mensen ten onrechte denken dat hun gevoelens of overtuigingen afwijken van die van de meerderheid. Deze misvatting komt vaak voor in groepsdynamieken en kan leiden tot het verbergen van onze ware gedachten of emoties, omdat we denken dat deze niet stroken met die van anderen. Dit is bijzonder relevant in de context van eenzaamheid. Zoals onderzoek van Jordan et al. (2011) aantoont, hebben veel mensen de neiging te onderschatten hoe vaak anderen negatieve emoties ervaren, terwijl ze tegelijkertijd denken dat ze zelf uniek zijn in hun gevoelens van eenzaamheid. Dit inzicht is cruciaal, omdat het ons helpt te begrijpen hoe vaak we onterecht aannemen 'alleen' te staan in onze ervaringen, terwijl in werkelijkheid velen van ons soortgelijke gevoelens delen.

Self-efficacy is een krachtig concept binnen de psychologie dat ons diepste vertrouwen in onze eigen capaciteiten beschrijft. Ontwikkeld door de beroemde psycholoog Albert Bandura, gaat het om het geloof dat we specifieke taken kunnen uitvoeren en doelen kunnen bereiken. Interessant is dat in de context van eenzaamheid, zoals onderzoek van Cohen-Mansfiel et al.(2015) aantoont, een lage self-efficacy onze gevoelens van eenzaamheid kan vergroten. Door in deze campagne te vermelden dat een klein gebaar een grote emotionele beloning met zich meebrengt, wordt de boodschap overgebracht dat iedereen, ongeacht de grootte van de actie, effectief kan bijdragen aan het verminderen van eenzaamheid. Dit versterkt het geloof in de eigen capaciteiten van individuen om positieve veranderingen teweeg te brengen, wat een essentieel aspect is van het concept self-efficacy.

 
 
 

Zo vlak voor de Week tegen Eenzaamheid 2023 is er een vervolg op de veel bekroonde campagne. Gebeurtenissen in je leven zoals: verhuizen, scheiden of het verlies van je partner, kunnen ervoor zorgen dat je gevoelens van eenzaamheid ervaart.

Uit de wetenschap blijkt dat omstanders vaak niet weten hoe je eenzaamheid moet herkennen en wat je eraan kan doen. Daarom laten wij in deze campagne voorbeelden van kenmerkende situaties zien waarin eenzaamheid vaak voorkomt. Om deze gevoelens van eenzaamheid te verminderen kunnen omstanders een klein gebaar maken om te helpen deze gevoelens te verminderen. Mensen onderschatten alleen de frequentie van negatieve emotionele problemen bij anderen en aan de andere kant denken mensen dat ze zelf meer alleen zijn in hun gevoelens van eenzaamheid dan anderen, een verschijnsel dat bekend staat als ‘pluralistic ignorance ‘.

In de nieuwe campagne is er echter nog een ander perspectief, dat eerder niet werd belicht: de persoon met eenzaamheidsgevoelens kan soms ook zelf een kleine stap zetten, om deze gevoelens te verminderen. Dat noemen we zijn of haar ‘handelingsperspectief’.

Daarnaast is het belangrijk om het vertrouwen in eigen kunnen, ofwel ‘self-efficacy ‘, te vergroten. Door concrete handvatten aan te reiken waarmee omstanders weten wat ze kunnen doen en door het positieve effect te laten zien van deze handelingen, versterken we het geloof in eigen kunnen. Dit zorgt ervoor dat mensen met gevoelens van eenzaamheid zich niet meer machteloos voelen en hoop krijgen. Omstanders gaan inzien dat hun handelen effect kan hebben en worden niet meer weerhouden door de angst voor negatieve gevolgen van hun acties. Naast de 2 scenario’s (split screen) hebben we dus nu ook 2 versies per TVC geproduceerd. En is er vanuit 2 perspectieven gefilmd. Éen vanuit de omstander en één vanuit de eenzame persoon. De kleine stap vanuit beiden, maken het verschil voor de eenzame persoon.

‘Tring’ met je fietsbel als je eenzame gevoelens herkent.

In de tv-campagne laten we zien wat een klein gebaar of een kleine stap kan opleveren, aan beide kanten van het eenzaamheidsprobleem. Maar we wilden bij deze gevoelige problematiek nog een stap dichter bij de mensen komen, gewoon op straat. Zie hier een bijzonder activatie idee: een billboard langs fietspaden roept fietsers op te ‘tringen’ met hun bel wanneer ze gevoelens van eenzaamheid herkennen. Met die mensen zijn we ter plekke in gesprek gegaan. Dit leverde heel impactvolle interviews op, met mensen waarvan je in eerste instantie niet zou verwachten dat gevoelens van eenzaamheid een rol spelen in hun leven.