Als je niet meer beter wordt.

Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport

 
  • Aversie?
  • Gain-framing?

Aversie in de context van gezondheidspsychologie en palliatieve zorg verwijst vaak naar de weerstand die mensen voelen om te praten over het naderende levenseinde. Deze aversie is deels geworteld in een cultureel taboe op het opgeven en over de dood praten, wat als acceptatie van de onvermijdelijke uitkomst kan worden gezien. Volgens de KNMG (2021) in hun publicatie "Niet alles wat kan, hoeft", wordt er in onze samenleving de voorkeur gegeven aan doorvechten boven overgave. Dit kan leiden tot een situatie waarin mensen liever niet spreken over het einde, omdat dit zou voelen als het toegeven aan de ziekte. We proberen hier zo veel mogelijk op in te spelen door zo goed als mogelijk associaties met de dood te vermijden door vroegtijdige zorgplanning weg te halen uit de hoek van de dood. Maar door in te zetten op het zo goed mogelijk leven.

Framing in de psychologie verwijst naar de manier waarop informatie wordt gepresenteerd om de perceptie en besluitvorming van mensen te beïnvloeden ((Tversky & Kahneman, 1981). Een voorbeeld van framing is het gebruik van een gainframe, waarbij de nadruk wordt gelegd op de voordelen of positieve aspecten van een keuze of situatie. Zoals bijvoorbeeld in onze campagne voor palliatieve zorg, waar we bewust vermijden om het enkel te associëren met de laatste terminale levensfase. In plaats daarvan leggen we de focus op wat palliatieve zorg te bieden heeft, zoals lichamelijke, psychische, sociale zorg en zingeving. Deze positieve frame helpt om de negatieve associaties te vermijden en de perceptie van palliatieve zorg te verbeteren.

 
 
 

Met deze campagne richten we ons op mensen die de diagnose hebben gekregen dat (de kans bestaat) dat zij niet meer beter worden. Het is van belang dat zij zo snel mogelijk informatie tot zich nemen over palliatieve zorg zodat zij op tijd hun wensen en behoeften kunnen uitspreken naar een naaste of zorgverlener en passende zorg krijgen. Van de 169.000 sterfgevallen in 2020, hadden ongeveer 106.000 palliatieve zorg en ondersteuning nodig.

Toch constateerden we dat mensen niet of niet op tijd gebruik maken van palliatieve zorg doordat ze niet weten wat het is, er geen gesprek over voeren (wat de aversie  tegen het onderwerp aantoont) en hun keuzes niet/onvoldoende vastleggen. Daarnaast blijken mensen het onterecht te associëren met enkel de laatste terminale levensfase, die negatieve associatie proberen wij dan ook te vermijden in onze campagne, we leggen de focus op wat palliatieve zorg te bieden heeft (gain-framing ), zoals lichamelijke, psychische, sociale zorg en zingeving.

De campagne belicht aan de hand van de persoonlijke verhalen van Jolanda, Michiel en Jannie de voordelen van palliatieve zorg voor de kwaliteit van je leven. Een professionele schilder maakt een portret van hen waarna ze vervolgens zelf het penseel, die symbool staat voor de eigen regie, in handen nemen om hun levensverhaal af te maken.